3 tips om nooit meer te jojo’en

 

Het woord verraadt het al een beetje: je slingert heen en weer als een jojo, in dit geval tussen bijkomen en afvallen. Je volgt een dieet en verliest gewicht, je stopt met diëten en komt weer bij, tot je opnieuw begint te diëten en weer afvalt en ga zo maar door.

 

Wist je trouwens dat ‘dieet’ is afgeleid van het Griekse woord ‘diata’ dat leefregel betekent? In deze eet-context leg je jezelf dus regels op om gewicht te verliezen. Denk maar aan jezelf bepaalde voeding verbieden zoals suiker, vetten en koolhydraten. Of eten tijdens bepaalde uren. Of overleven op shakes of sapjes, bijvoorbeeld.

 

 

 

Er zijn twee grote redenen waarom je in de vicieuze jojo-cirkel terechtkomt. Allereerst wordt gewichtsverlies voortdurend als oplossing gepromoot. Stel, je hebt overgewicht en gaat naar de dokter voor iets wat er helemaal niets mee te maken heeft. Wat zegt die dan? “Je moet afvallen.” Let that sink in. Dat ís geen oplossing. Want als het allemaal zo simpel was, dan zou er überhaupt geen overgewicht in de wereld zijn, toch?

 

Terug naar ons voorbeeld. Je volgt het advies van de dokter, probeert af te vallen en raakt gedemotiveerd. Dus wat doe je? Je trekt naar die andere dokter … Dokter Google. Of naar mensen in je omgeving die kilo’s zijn kwijtgeraakt. En daar word je overstelpt met tal van diëten en tips.

 

Helaas houden die diëten vaak geen rekening met andere factoren die ons gewicht bepalen. Je genen of botstructuur bijvoorbeeld. Maar ook onze sociale en culturele omgeving, en ja zelfs onze emoties spelen een grote rol!

 

Komt daar nog eens bij dat onderzoek aantoont dat diëten er op de lange termijn voor zorgen dat je bijkomt in plaats van afvalt. Kortweg: ongeacht je startgewicht, als je dieet is de kans groot dat je weer bijkomt.

 

De cijfers zijn bovendien hallucinant. In de jaren 1950-1966 wou slechts 16% van de Amerikaanse vrouwen gewicht verliezen. Tussen 2003 en 2008, zo’n 40 jaar later, vloog dat percentage de lucht in naar maar liefst 57%! Met andere woorden: meer dan de helft van de vrouwelijke Amerikaanse bevolking wou afvallen!

 

 

Naast het feit dat diëten als maatschappelijk aanvaarde “magische oplossing” wordt gezien, mogen we natuurlijk de kracht van (sociale) media niet onderschatten. Die hebben een ideaalbeeld gecreëerd dat er alsmaar dunner uitziet. Maar wist je dat de vrouwen die in de media verschijnen eigenlijk 15% minder wegen dan de gemiddelde vrouw die je in het straatbeeld ziet? Met andere woorden: we vergelijken ons met een onrealistisch streven.

 

Om die scheefgetrokken verwachtingen nog te verduidelijken, geven we je nog deze verbazingwekkende cijfers mee. In 1920 bedroeg het gemiddelde BMI van Miss Amerika 22. In de jaren 2000 bedroeg dat cijfer 16,9. Dat is geen klein verschil, wél ettelijke kilo’s.

 

De oplossing die de media aanreiken om aan dat ideaalbeeld te voldoen? Diëten. Bekende personen en influencers promoten diëten zonder dat ze die überhaupt zelf hebben gevolgd of zonder kennis van zaken op het vlak van voeding en/of sport.

 

 

Ja, helaas. Langetermijnstudies tonen aan dat je het gewicht er maar moeilijk afhoudt als je dieet. Zo blijkt dat 40% van de vrouwen die op dieet gaat erin slaagt om 5% van hun lichaamsgewicht te verliezen. Van dat percentage behoudt slechts 20% na 1 jaar dat resultaat. Een erg klein percentage dus. Op de korte termijn werkt zo’n dieet dus misschien, op de lange termijn niet.

 

Komt daar nog eens bij dat je na een dieet vaak meer bijkomt dan dat je ervoor woog. Dat horen wij van onze klanten bij BIBI ook vaak. Voel je al hoe je zo in die vicieuze cirkel blijft hangen?

 

 

Is het dan echt zo erg als ik blijf jojoën, vraag je je misschien af? Het feit dat de meesten het antwoord op deze vraag niet kennen, bewijst meteen het probleem: er wordt te weinig over de risico’s van het jojo-effect gepraat. Die van obesitas daarentegen, die kennen we allemaal. Over de risico’s van diëten houden we de lippen stijf op elkaar, want we zijn toch “goed bezig” als we willen afvallen? Helaas. Dit is een lijstje van mogelijke gevolgen:

 

 

Studies hebben aangetoond dat dit mogelijke risico’s zijn. Al willen we dat bij BIBI ook nuanceren: er zijn inderdaad onderzoeken die dat aantonen, maar er zijn ook studies die dat tegenspreken. Wij vinden het altijd belangrijk om kritisch te zijn. En zullen daarom nooit iets beweren, zonder het tegengeluid te laten horen, wat bij dieet-goeroes vaak niet het geval is.

 

 

Daar zat je natuurlijk op te wachten! We zouden gewoon kunnen zeggen: “je moet stoppen met diëten”, maar daar ben je helemaal niets mee. Daarom geven we je graag 3 tips om stilaan weg te stappen van al dat diëten en het jojo-effect.

 

 

Wij mensen zijn van nature soms pessimistisch. Eten we de hele dag “gezond”, maar sluiten we de drukke werkdag af met frietjes? Dan vinden we vaak dat we slecht bezig zijn. En komen er negatieve gedachten op als: ‘ik ben niet goed bezig’ of ‘ik heb geen karakter’.

 

Gelukkig zijn we niet geboren met die gedachten, maar krijgen we ze aangeleerd, door onze omgeving en de dieetcultuur. En wat je aanleert, kan je ook weer afleren. We kunnen onszelf trainen om positief te denken over eten én onszelf.

 

Neem een koffiekoek bijvoorbeeld. Jij denkt misschien: “Hellen, daar is nu toch niks positiefs aan?” Misschien niet qua voedingswaarde, nee, maar kijk ook eens naar je emoties? Word je er gelukkig van? Hou dat dan de volgende keer in je achterhoofd.

 

Met andere woorden: bestempel voeding niet als goed of fout, gezond of ongezond, cheat meal of healthy meal. Beschrijf tijdens het eten liever hoe lekker je het voedsel vindt. Verzadigt het je? Heb je ervan genoten? Werd je er blij van? Na verloop van tijd merk je dat je anders naar je voeding kijkt en je er minder schuldig over voelt.

 

Laat je ook niet beïnvloeden door de mensen in je omgeving. Ze zullen altijd commentaar hebben op wat je doet. Ja, ook ik krijg negatieve reacties als ik als diëtiste laat zien dat ik frietjes eet. My two cents? Trek je er niets van aan!

 

 

Of nog beter: sla ze plat met een hamer, zodat ze zeker stuk is. Want of er nu een paar kilo’s af of bij zijn, het resultaat is hetzelfde. Verlies je kilo’s? Dan ga je jezelf belonen, want dan “heb je het toch verdiend”. Kwam je aan? Dan ga je jezelf troosten en “begin je morgen wel opnieuw”. Klinkt herkenbaar he?

 

Vergeet ook niet dat het gewicht op de weegschaal afhangt van zoveel factoren. Je hormonen, je vochtinname, of je al naar het toilet bent geweest, noem maar op. Beoordeel dus liever op andere paramaters. Hoe goed zit je in je vel bijvoorbeeld? Hoe is je conditie? Hoe slaap je? Hoe uitgeput ben je als je de trap oploopt? Die zijn veel belangrijker dan een nietszeggend, oppervlakkig getal.

 

 

Sociale media zijn niet meer weg te denken uit ons leven. In 2018 waren er maar liefst 1 miljard gebruikers wereldwijd. In 2022 is dat aantal geëxplodeerd naar 4,7 miljard! Needless to say dat sociale media een gigantische invloed hebben op hoe we naar onszelf en de wereld kijken.

 

Helaas schilderen heel wat celebs en influencers een onrealistisch, picture perfect beeld. We zien hun smoothiebowls, hun ongelofelijke lunches, hun restaurantbezoekjes terwijl ze nog steeds door het oog van een naald passen. Maar wat je niet ziet? Hoe ze ’s avonds met een zak chips in de zetel hangen. Hoe depressief of ongelukkig ze in het leven staan. Hoe ze hun eten uitbraken. Of hoe ze laxeermiddelen of hormonen gebruiken om er zo uit te zien. Wist je dat er elke dag 3,2 miljard foto’s op Instagram worden gedeeld? We gokken dat slechts 1% daarvan ‘life as it is’ toont.

 

Vergeet ook niet dat content maken voor influencers hun job is. Ze hebben tijd om al dat lekkers te maken. Terwijl het voor jou al een hele overwinning is als je ’s ochtends hebt ontbeten, de wenende kinderen op school hebt afgezet en zonder file op je werk bent geraakt, mét brooddoos. That’s life. Staar je niet blind op de gecureerde versie van een ander.

 

Onze derde tip om dat jojo-effect te voorkomen, luidt dan ook: hou grote kuis op je socials. Ontvolg alle profielen die jou triggeren. Of mute hun stories als het goede vrienden van je zijn. Volg accounts die wél een realistisch beeld schetsen, die bezig zijn met body positivity en ingaan tegen de dieetcultuur? Zoals Marijne van pizzahorror, plussize fashion queen Ann-Sophie Huybrechts of de hilarische Lotte Van Eijk. Creëer je safe space, of dat dat nu op sociale media is, in je vriendenkring of de plek waar je sport. Zorg ervoor dat je een plek hebt waar je voelt dat je wordt gesteund in wat je gelooft. Want dat is wat je nodig hebt als je je mindset wil veranderen.

 

Stoppen met diëten en dat jojo-effect voorkomen vraagt natuurlijk meer dan deze 3 tips. Bij BIBI resetten we je lichaam eerst weer. We leren je je honger- en verzadigingsgevoel opnieuw kennen, veranderen je mindset over voeding en bouwen dan weer op naar wat je nodig hebt om je lichaam te voeden.

 

Benieuwd hoe dat er voor jou kan uitzien? Plan je kennismakingsgesprek en dan spreken we elkaar snel!

 

 

 

Thomson L (2019), just eat it (e-book)